Þíða í nánd? 26. maí 2005 00:01 Það er ekkert launungarmál að það fer ekki vel á með Gerhard Schröder, kanzlara Þýzkalands, og George W. Bush Bandaríkjaforseta. Samskipti þeirra hafa verið mjög stirð frá því Schröder gerði andstöðu við hernaðaríhlutun í Írak að kosningamáli er hann barðist fyrir endurkjöri haustið 2002. Í aðdraganda þeirra kosninga hafði áskorandinn Edmund Stoiber, kanzlaraefni kristilegu flokkanna, allöruggt forskot á kanzlarann og flokk hans, jafnaðarmannaflokkinn SPD. Þá greip Schröder það hálmstrá sem honum bauðst til að afla sér þeirra atkvæða sem þurfti til að halda völdunum; hann virkjaði rótgróna friðarhyggju Þjóðverja. Það reyndist honum mjög til vinsælda fallið að lýsa afdráttarlaust yfir: "Undir engum kringumstæðum munu Þjóðverjar, svo lengi sem ég er kanzlari, láta draga sig út í hernaðarævintýri í Írak!" Að minnsta kosti dugði þetta til að tryggja Schröder og hinni "rauð-grænu" ríkisstjórn hans, samsteypustjórn jafnaðarmanna og græningja, nauman meirihluta á Sambandsþinginu annað kjörtímabilið í röð. En pólitískur fórnarkostnaður af þessari ákvörðun Schröders var töluverður. Bush forseti tók því mjög illa hvernig Schröder gerði sér pólitískan mat úr andstöðu við innrásina. Bush taldi sig nefnilega hafa haft vilyrði fyrir því af hálfu kanzlarans að hann myndi ekki gera út á þetta mál í kosningabaráttunni. Afleiðingin var sú að tengslin milli þessara nánu bandamanna kaldastríðsáranna færðust nálægt frostmarki. Nokkur þíðumerki hefur mátt greina að undanförnu. Leiðtogarnir tveir hittust í Mainz í Þýzkalandi í febrúar en á þeim fundi reyndu báðir aðilar að láta líta út fyrir að samstaðan væri í góðu lagi. En Schröder á sér enn nokkur stefnumál sem fara fyrir brjóstið á ráðamönnum í Washington. Barátta hans fyrir þýzku fastasæti í öryggisráði Sameinuðu þjóðanna hefur fallið í grýttan jarðveg vestra. Svo ekki sé talað um umdeildari mál eins og afléttingu vopnasölubanns Evrópulanda á Kína, sem Schröder beitti sér mjög fyrir fyrr í vor við lítinn fögnuð Hvíta hússins. Sú gríðarlega neikvæða ímynd sem Bush hefur í augum flestra Þjóðverja hjálpar heldur ekki upp á samskiptin. Segja má að þýzkur almenningur elski að hata Bush. "Repúblikanaskelfirinn" Michael Moore nýtur hvergi meiri vinsælda. En nú hillir undir umskipti, í kjölfar kosningaósigurs SPD í fjölmennasta þýzka sambandslandinu Nordrhein-Westfalen um síðustu helgi, þar sem jafnaðarmenn misstu tökin á stjórnartaumunum eftir að hafa haldið um þá óslitið í 39 ár. Strax eftir að þau úrslit voru ljós lýsti Schröder því óvænt yfir að þau kölluðu á að hann sækti sér sjálfur nýtt umboð kjósenda til að koma þeim umbótum í framkvæmd sem hann telur nauðsynlegar. Hann vildi því að kosningum til Sambandsþingsins yrði flýtt um heilt ár, fram til næsta hausts. Flestir stjórnmálaskýrendur telja það nær útilokað að Schröder takist í þetta sinn að snúa kjósendum á sveif með sér einu sinni enn. Því blasi við að næsti kanzlari verði formaður Kristilegra demókrata, Angela Merkel. Merkel hefur lagt sig fram um að afla sér velvildar í Washington með því að fordæma hvernig Schröder hefur leyft sér að koma fram gagnvart bandamanninum vestanhafs. Og með því að byggja upp eigin ímynd sem staðfasts vinar Bandaríkjanna. Með tilliti til þessa mætti því ætla að með Merkel í kanzlarastólnum sé tilefni til að spá nýrri blómatíð þýzk-bandarískrar vináttu. En þegar nánar er að gáð kann þetta að vera tálsýn. Utanríkisstefna Þýzkalands mun ekki breytast mikið við stjórnarskipti. Ríkisstjórn undir forystu kristilegra demókrata - með frjálslyndan demókrata í utanríkisráðherrastólnum (sem hefð er fyrir í stjórnarsamstarfi þessara tveggja flokka) - mun ekki senda neina hermenn til Íraks. Hún mun áfram reyna að afla stuðnings við að Þýzkaland fái fastasæti í öryggisráðinu og almennt sýna heiminum að Þýzkaland framfylgi nú sinni eigin sjálfstæðu utanríkisstefnu, sem það var ekki í neinni aðstöðu til að gera allan kaldastríðstímann. Flokkur Merkel hefur ennfremur lýst sig andvígan því að Tyrkland fái aðild að Evrópusambandinu; þess í stað skuli Tyrkjum boðinn samningur um náin tengsl við sambandið. Bandaríkjastjórn hefur aftur á móti þrýst mjög á Evrópusambandið að opna dyr sínar fyrir Tyrkjum. Leiðtogar sambandsins hafa þegar ákveðið að í haust - um það leyti sem gera má ráð fyrir að Merkel verði að koma sér fyrir í kanzlarastólnum - verði hafnar formlegar aðildarviðræður við Tyrki. Merkel mun sem kanzlari ekki reyna að ógilda þessa ákvörðun. En þetta er dæmi um ágreiningsmál sem gætu valdið áframhaldandi núningi í samskiptunum milli Berlínar og Washington. Merkel mun líka ábyggilega gæta sín á því að hún líti í augum þýzkra kjósenda út fyrir að sýna valdhöfum í Washington óhóflega fylgispekt. Gæta sín á því að hún verði ekki álitin "kjölturakki Bush númer tvö", eftir Tony Blair. Og þótt Bush hafi boðið Merkel í heimsókn til sín í Hvíta húsið og opinberlega sé sagt að samskipti þeirra séu á mjög vinsamlegum nótum eru þau mjög ólíkindalegt vinapar. Bakgrunnur Merkel sem menntamanns í Austur-Þýzkalandi og frjálslyndar skoðanir hennar, svo sem varðandi réttindi samkynhneigðra, lætur það hljóma ótrúlega að hún eigi mikla persónulega samleið með hinum fróma George W. Alla vega má búast við því að pólitísk samleið þeirra verði betri en sú persónulega. En sú persónulega þó betri en Schröders og Bush. Auðunn Arnórsson - [email protected] Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gestapennar Í brennidepli Mest lesið Tryggjum Svandísi á þing Hópur stuðningsfólks Svandísar Svavarsdóttur Skoðun Skilur Kristrún ekki, að stærð kökunnar er mál nr. 1? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Hvar ertu Auddi Blö: Opið bréf til Bjarna Ben frá sérfræðingi Ásta Kristín Pjetursdóttir Skoðun Vók er vont – frambjóðandi XL kærður til lögreglu Kári Allansson Skoðun Ekki láta Sjálfstæðisflokkinn ljúga að þér Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Flokkur í felulitum Björn Gíslason Skoðun Braggablús Ölmu Eyþór Kristleifsson Skoðun Greinin sem þú verður að lesa áður en þú ferð á kjörstað Bessí Þóra Jónsdóttir Skoðun Nýtt húsnæðislánakerfi að danskri fyrirmynd? Jónas Már Torfason Skoðun Breytum þessu saman! Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eldra fólk þarf Jóhann Pál sem félagsmálaráðherra – nema kannski þeir auðugustu Viðar Eggertsson skrifar Skoðun Að mynda ríkisstjórn - skipulagt val til vinstri Hlynur Már Ragnheiðarson skrifar Skoðun Viðreisn: öfgalaus nálgun fyrir öfgalaust samfélag Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Kleppur er víða Ragnheiður Kristín Finnbogadóttir skrifar Skoðun Að geta lesið sér mennsku til gagns Diljá Ámundadóttir Zoëga skrifar Skoðun Börðust afar okkar til einskis í Þorskastríðinu? Hugleiðing um ESB Haukur Ingi S. Jónsson skrifar Skoðun Á ferð um Norðvesturkjördæmi Arna Lára Jónsdóttir,Hannes Sigurbjörn Jónsson,Jóhanna Ösp Einarsdóttir,Magnús Eðvaldsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um íslenska fjölmiðla Óli Valur Pétursson skrifar Skoðun Lögfestum félagsmiðstöðvar Guðmundur Ari Sigurjónsson,Friðmey Jónsdóttir skrifar Skoðun Flokkar sem vara við sjálfum sér Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Hver bjó til ehf-gat? Sigríður Á. Andersen skrifar Skoðun Lausnir eða kyrrstaða í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Aðventan – njóta eða þjóta? Hrund Þrándardóttir skrifar Skoðun Við kjósum blokkir Kjartan Valgarðsson skrifar Skoðun Er einhver að hlusta? Hópur 143 Seyðfirðinga skrifar Skoðun Tryggjum öruggt ævikvöld Brynjar Níelsson skrifar Skoðun Hverjir verja almannahagsmuni? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Stúlka frá Gaza sem að missti allt Asil Jihad Al-Masri skrifar Skoðun Kjósum með mannréttindum á laugardaginn Bjarndís Helga Tómasdóttir,Kári Garðarsson skrifar Skoðun Greinin sem þú verður að lesa áður en þú ferð á kjörstað Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Pólitík í pípum sem leka Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Nýtt húsnæðislánakerfi að danskri fyrirmynd? Jónas Már Torfason skrifar Skoðun Já ráðherra Karl Arnar Arnarson skrifar Skoðun Höldum okkur á dagskrá Hópur fólks innan íþróttahreyfingarinnar skrifar Skoðun Loftslagsvandinn ekki á afslætti Steinunn Jóhannesdóttir skrifar Skoðun Ykkar fulltrúar Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki láta Sjálfstæðisflokkinn ljúga að þér Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Tryggjum breytingar með nýju fæðingarorlofskerfi Samfylkingar Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Fákeppni og almannahagsmunir Sonja Ýr Þorbergsdóttir,Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sameinumst um stóru málin Ingi Þór Hermannson skrifar Sjá meira
Það er ekkert launungarmál að það fer ekki vel á með Gerhard Schröder, kanzlara Þýzkalands, og George W. Bush Bandaríkjaforseta. Samskipti þeirra hafa verið mjög stirð frá því Schröder gerði andstöðu við hernaðaríhlutun í Írak að kosningamáli er hann barðist fyrir endurkjöri haustið 2002. Í aðdraganda þeirra kosninga hafði áskorandinn Edmund Stoiber, kanzlaraefni kristilegu flokkanna, allöruggt forskot á kanzlarann og flokk hans, jafnaðarmannaflokkinn SPD. Þá greip Schröder það hálmstrá sem honum bauðst til að afla sér þeirra atkvæða sem þurfti til að halda völdunum; hann virkjaði rótgróna friðarhyggju Þjóðverja. Það reyndist honum mjög til vinsælda fallið að lýsa afdráttarlaust yfir: "Undir engum kringumstæðum munu Þjóðverjar, svo lengi sem ég er kanzlari, láta draga sig út í hernaðarævintýri í Írak!" Að minnsta kosti dugði þetta til að tryggja Schröder og hinni "rauð-grænu" ríkisstjórn hans, samsteypustjórn jafnaðarmanna og græningja, nauman meirihluta á Sambandsþinginu annað kjörtímabilið í röð. En pólitískur fórnarkostnaður af þessari ákvörðun Schröders var töluverður. Bush forseti tók því mjög illa hvernig Schröder gerði sér pólitískan mat úr andstöðu við innrásina. Bush taldi sig nefnilega hafa haft vilyrði fyrir því af hálfu kanzlarans að hann myndi ekki gera út á þetta mál í kosningabaráttunni. Afleiðingin var sú að tengslin milli þessara nánu bandamanna kaldastríðsáranna færðust nálægt frostmarki. Nokkur þíðumerki hefur mátt greina að undanförnu. Leiðtogarnir tveir hittust í Mainz í Þýzkalandi í febrúar en á þeim fundi reyndu báðir aðilar að láta líta út fyrir að samstaðan væri í góðu lagi. En Schröder á sér enn nokkur stefnumál sem fara fyrir brjóstið á ráðamönnum í Washington. Barátta hans fyrir þýzku fastasæti í öryggisráði Sameinuðu þjóðanna hefur fallið í grýttan jarðveg vestra. Svo ekki sé talað um umdeildari mál eins og afléttingu vopnasölubanns Evrópulanda á Kína, sem Schröder beitti sér mjög fyrir fyrr í vor við lítinn fögnuð Hvíta hússins. Sú gríðarlega neikvæða ímynd sem Bush hefur í augum flestra Þjóðverja hjálpar heldur ekki upp á samskiptin. Segja má að þýzkur almenningur elski að hata Bush. "Repúblikanaskelfirinn" Michael Moore nýtur hvergi meiri vinsælda. En nú hillir undir umskipti, í kjölfar kosningaósigurs SPD í fjölmennasta þýzka sambandslandinu Nordrhein-Westfalen um síðustu helgi, þar sem jafnaðarmenn misstu tökin á stjórnartaumunum eftir að hafa haldið um þá óslitið í 39 ár. Strax eftir að þau úrslit voru ljós lýsti Schröder því óvænt yfir að þau kölluðu á að hann sækti sér sjálfur nýtt umboð kjósenda til að koma þeim umbótum í framkvæmd sem hann telur nauðsynlegar. Hann vildi því að kosningum til Sambandsþingsins yrði flýtt um heilt ár, fram til næsta hausts. Flestir stjórnmálaskýrendur telja það nær útilokað að Schröder takist í þetta sinn að snúa kjósendum á sveif með sér einu sinni enn. Því blasi við að næsti kanzlari verði formaður Kristilegra demókrata, Angela Merkel. Merkel hefur lagt sig fram um að afla sér velvildar í Washington með því að fordæma hvernig Schröder hefur leyft sér að koma fram gagnvart bandamanninum vestanhafs. Og með því að byggja upp eigin ímynd sem staðfasts vinar Bandaríkjanna. Með tilliti til þessa mætti því ætla að með Merkel í kanzlarastólnum sé tilefni til að spá nýrri blómatíð þýzk-bandarískrar vináttu. En þegar nánar er að gáð kann þetta að vera tálsýn. Utanríkisstefna Þýzkalands mun ekki breytast mikið við stjórnarskipti. Ríkisstjórn undir forystu kristilegra demókrata - með frjálslyndan demókrata í utanríkisráðherrastólnum (sem hefð er fyrir í stjórnarsamstarfi þessara tveggja flokka) - mun ekki senda neina hermenn til Íraks. Hún mun áfram reyna að afla stuðnings við að Þýzkaland fái fastasæti í öryggisráðinu og almennt sýna heiminum að Þýzkaland framfylgi nú sinni eigin sjálfstæðu utanríkisstefnu, sem það var ekki í neinni aðstöðu til að gera allan kaldastríðstímann. Flokkur Merkel hefur ennfremur lýst sig andvígan því að Tyrkland fái aðild að Evrópusambandinu; þess í stað skuli Tyrkjum boðinn samningur um náin tengsl við sambandið. Bandaríkjastjórn hefur aftur á móti þrýst mjög á Evrópusambandið að opna dyr sínar fyrir Tyrkjum. Leiðtogar sambandsins hafa þegar ákveðið að í haust - um það leyti sem gera má ráð fyrir að Merkel verði að koma sér fyrir í kanzlarastólnum - verði hafnar formlegar aðildarviðræður við Tyrki. Merkel mun sem kanzlari ekki reyna að ógilda þessa ákvörðun. En þetta er dæmi um ágreiningsmál sem gætu valdið áframhaldandi núningi í samskiptunum milli Berlínar og Washington. Merkel mun líka ábyggilega gæta sín á því að hún líti í augum þýzkra kjósenda út fyrir að sýna valdhöfum í Washington óhóflega fylgispekt. Gæta sín á því að hún verði ekki álitin "kjölturakki Bush númer tvö", eftir Tony Blair. Og þótt Bush hafi boðið Merkel í heimsókn til sín í Hvíta húsið og opinberlega sé sagt að samskipti þeirra séu á mjög vinsamlegum nótum eru þau mjög ólíkindalegt vinapar. Bakgrunnur Merkel sem menntamanns í Austur-Þýzkalandi og frjálslyndar skoðanir hennar, svo sem varðandi réttindi samkynhneigðra, lætur það hljóma ótrúlega að hún eigi mikla persónulega samleið með hinum fróma George W. Alla vega má búast við því að pólitísk samleið þeirra verði betri en sú persónulega. En sú persónulega þó betri en Schröders og Bush. Auðunn Arnórsson - [email protected]
Skoðun Eldra fólk þarf Jóhann Pál sem félagsmálaráðherra – nema kannski þeir auðugustu Viðar Eggertsson skrifar
Skoðun Börðust afar okkar til einskis í Þorskastríðinu? Hugleiðing um ESB Haukur Ingi S. Jónsson skrifar
Skoðun Á ferð um Norðvesturkjördæmi Arna Lára Jónsdóttir,Hannes Sigurbjörn Jónsson,Jóhanna Ösp Einarsdóttir,Magnús Eðvaldsson skrifar
Skoðun Tryggjum breytingar með nýju fæðingarorlofskerfi Samfylkingar Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar