Ofbeldi beitt gegn óþægilegum röddum

Voðaverkin í París í vikunni vekja margvíslegar tilfinningar í brjósti fólks, ekki síst ótta og andúð eða jafnvel viðbjóð á fólki sem fremur slík voðaverk. Jafnframt vaknar víða uggur um að andúðin á ódæðismönnunum styrki þá í trúnni sem vilja kenna múslimum almennt og jafnvel útlendingum yfirleitt um ofbeldi af þessu tagi.

Á Facebook-síðu þýsku PEGIDA-samtakanna, sem undanfarnar vikur hafa staðið fyrir vikulegum mótmælagöngum gegn „íslams­væðingu Vesturlanda“, birtust eftirfarandi orð aðeins fáeinum klukkustundum eftir blóðbaðið á ritstjórn franska skopmyndablaðsins Charlie Hebdo á miðvikudaginn: „Íslamistarnir, sem PEGIDA hefur nú varað við í meira en tólf vikur, hafa sýnt það í Frakklandi í dag að þeir eru ekki færir um þátttöku í lýðræði, heldur leita lausna í ofbeldi og dauða.“

Í liði með Breivik?

Í stefnuskrá samtakanna segjast þau vilja verja hina gyðing-kristnu menningu Vesturlanda gegn íslams­væðingu, og vara við róttæklingum, haturspredikurum og siðareglum múslima.

Með þessu orðalagi virðast samtökin óneitanlega skipa sér, að einhverju leyti í það minnsta, í lið með norska hryðjuverkamanninum Anders Behring Breivik, sem myrti tugi unglinga í þeim yfirlýsta tilgangi að vekja fólk til meðvitundar um og baráttu gegn einmitt þessari sömu „íslamsvæðingu Vesturlanda“, sem hann óttaðist svo mjög að myndi grafa undan hinni gyðing-kristnu menningu heimshlutans.

„Tíminn skiptir hér höfuðmáli,“ segir í hinni alræmdu stefnuskrá Breiviks, sem hann birti á netinu í kjölfar grimmdarverka sinna. „Við höfum ekki nema fáeina áratugi til þess að mynda nægilega mikla andstöðu áður en helstu borgir okkar eru orðnar algerlega fullar af múslimum.“

Hvatt til samstöðu

Í Noregi höfðu bæði stjórnvöld og allur almenningur vit á því að láta fjöldamorðin í Ósló og Útey ekki hræða sig ofan í skotgrafirnar, sem Breivik vildi grafa. Kannski af því að hann taldi sig vera í liði með norskum almenningi, sem kannaðist þó engan veginn við skrímslið.

Fyrstu viðbrögð frá stjórnvöldum í Frakklandi benda til þess að þau vilji fara sömu leið og Norðmenn, hvetja til samstöðu þjóðarinnar gegn ofbeldisfólki frekar en að ala á ótta við þann hluta almennings, sem ofbeldismennirnir telja sig vinna fyrir. 

„Strax og þessi árás var gerð sameinuðust borgarar Parísar um að sýna óttaleysi okkar, við erum Charlie Hebdo,“ sagði Patrick Klugman, aðstoðarborgarstjóri í París. 

Fær ekki að vera með

Marine Le Pen, sem tekin er við af föður sínum Jean Marie Le Pen sem leiðtogi Þjóðarfylkingarinnar, kvartar þó hástöfum undan því að samstaðan í Frakklandi nái ekki til allra.

Hún vill að Þjóðarfylkingin, sem áratugum saman hefur alið á ótta við innflytjendur og náði út á það fjórðungi atkvæða Frakka í Evrópuþingskosningum á síðasta ári, fái að vera með á samstöðufundi í París á sunnudaginn.

Hún sagðist í gær vera að bíða eftir svörum frá Manuel Valls forsætisráðherra, sem hefur staðið fastur á því að Þjóðarfylkingin fái ekki að vera með í athöfninni: „Þetta er skýrt. Þeir segja að Þjóðarfylkingin sé óvelkomin,“ sagði hún í viðtali við franska fjölmiðla.

Sameiginlegur ótti

Hinn norski Breivik og frönsku Kouach-bræðurnir eiga það sameiginlegt að fara leið ofbeldis til að kveða niður raddir sem þeir sjálfir óttast. Breivik var hræddur við fjölmenningarstefnu norska Verkamannaflokksins, rétt eins og Kouach-bræðurnir og félagi þeirra óttast ekki aðeins flugbeittan hæðnistóninn í skopteikningum Charlie Hebdo, heldur þau gildi frelsis og oft á tíðum hömluleysis sem einkennt hafa vestræn lýðræðisríki.

Ekki er annað að sjá en þar ráði nákvæmlega sami óttinn ferðinni og hjá talibananum í Pakistan, sem hafði fyrir því að skjóta tólf ára stelpu í höfuðið út af því að hún vildi fá að ganga í skóla. 

„Öfgamennirnir eru hræddir við bækur og penna, máttur menntunar vekur þeim ótta. Þeir eru hræddir við konur,“ sagði Malala Yusoufzai, sem nú hefur fengið friðarverðlaun Nóbels og fjölmargar aðrar viðurkenningar fyrir baráttu sína.

Bækur og teikniblöð

Malala hafði ekki látið hótanir og ofbeldi talibana þagga niður í sér heldur stóð fast á rétti sínum og stúlkna almennt til að fá að ganga í skóla, og hún hefur haldið ótrauð áfram að flytja heimsbyggðinni þennan boðskap.

Skopmyndateiknararnir á Charlie Hebdo létu heldur ekki óttann stöðva sig, þótt vafalaust hafi árásin á skrifstofur blaðsins árið 2011 skotið þeim skelk í bringu. Þeir héldu ótrauðir áfram að hæðast að hverju því sem þeim þóknaðist. Ekki síst trúarbrögðum og stjórnmálaleiðtogum, sér í lagi þó stjórnmálaleiðtogum á hægri kantinum.

Reglulegar hótanir öfgamanna breyttu þar engu, og nú er ljóst að eftirlifandi teiknarar og blaðamenn Charlie Hebdo ætla að halda áfram að gefa blaðið út.

Áfram hlegið

Í einni af þeim ótal teiknimyndum, sem birst hafa eftir árásina á miðvikudag, má sjá vopnaða mennina nýkomna út af skrifstofum blaðsins eftir að hafa drepið tólf manns. Annar þeirra segir, furðu lostinn: „Er fólk virkilega ekki hætt að hlæja að okkur?“

Teiknarar Charlie Hebdo virðast í það minnsta staðráðnir í að halda áfram að hlæja, þótt þeim sé verulega brugðið.

Franska dagblaðið Liberation bauð þeim skrifstofuaðstöðu og ætlar að gera þeim kleift að prenta milljón eintök af næsta hefti, sem á að koma út í næstu viku. Oftast hefur upplagið ekki verið nema 60 þúsund eintök.

Blaðið verður helmingi minna en venjulega, átta síður í stað sex­tán.

„Við erum að skipleggja störfin,“ var haft eftir Richard Malka, lögmanni skopmyndablaðsins, sem tók þátt í fyrsta ritstjórnarfundinum í gærmorgun.