The Exorcist: Hrollvekjandi aumingjaskapur

Framhaldsmyndirnar hafa hingað til ekki heppnast vel, því mætti jafnvel spyrja sig: Til hvers yfirhöfuð að sjá þessa mynd, verður það ekki bara meira af því sama?

400 milljónir dollara er ástæðan fyrir því að ég ákvað að sjá hana.

Kvikmyndaverið Universal greiddi Morgan Creek Entertainment sem sagt þá upphæð til að tryggja sér réttinn á gerð þriggja nýrra Exorcist mynda. Það mætti því áætla að meira sé lagt upp úr gæðum þessara nýju mynda heldur en áður. Lof mér þó að segja strax að útkoman er einu orði vonlaus.

Ein helsta hrollvekja sögunnar

Skáldsagan The Exorcist eftir William Peter Blatty kom út árið 1971 og Hollywood-maskínan var ekki lengi að koma henni í hvíta tjaldið en samnefnd kvikmynd kom í bíó tveimur árum eftir útgáfu bókarinnar. Hún sló rækilega í gegn, er réttilega talin klassík og hefur haft áhrif á ótal kvikmyndagerðarfólk. 

Einnig þykir merkilegt að hún hlaut tíu tilnefningar til Óskarsverðlauna en hrollvekjur eru ekki þekktar fyrir að fá mikla ást frá Akademíunni. Hún sigraði m.a.s. í flokknum besta handrit byggt á áður útgefnu efni, var tilnefnd sem besta kvikmynd, William Friedkin sem besti leikstjóri og Ellen Burstyn sem besta leikkona.

Það er því við ramman reip að draga þegar kemur að því að feta í þessi fótspor, enda hefur nánast öllum mistekist það.

Halloween-gulldrengur

David Gordon Green var að þessu sinni ráðinn til að halda utan um stjórnartaumana, en hann gat sér góðs orðs fyrir að koma Halloween myndunum aftur á kjöl árið 2018 (reyndar voru næstu tvær Halloween-myndir hans vonlausar). Universal hafa því ákveðið að veðja á það sem þeir töldu öruggan hest, hann haltrar hins vegar í mark.

Það sem virðist einkenna The Exorcist: Believer er hræðsla, þá ekki hræðsla áhorfenda við það sem gerist á tjaldinu (eins og ætti að vera), heldur hræðsla Universal við að tapa milljónunum 400 sem settar voru í kaupin á herlegheitunum. 

Það er hrollvekjandi hve mikið er hægt að finna fyrir hönd taugastrekktra framleiðenda á öllum ákvörðunum sem skila sér á tjaldið; þeir skjálfa á beinunum. 

Útkoman er Exorcist-kvikmynd með einhver furðuleg skilaboð um að ólíkir samfélagshópar eigi að vinna saman og lifa í sátt og samlyndi. Ég er hreinlega ekki nógu gáfaður til að átta mig á hvað það hefur með The Exorcist að gera og miðað við dóma erlendra gagnrýnenda virðist ég ekki sá eini. 

Handritið sjálft er svo mikill hrærigrautur að halda mætti að Satan sjálfur hafi skrifað það, mögulega í samstarfi við gervigreind. Satan; af því myndin er svo mikil kvöl og pína, gervigreind; af því útkoman er líkt og haugur af ólíkum breytum hafi verið skráðar inn í algrím og tölva spýtt út handriti.

Það er talað um að listin snúist um útilokun þess óþarfa, hér er ekkert útilokað og allt tekið inn. List er því tæplega hægt að kalla útkomuna. Það ætti eiginlega að fara fram rannsókn á því hvernig það gerðist að þessi súpa með öllu er á boðstólum.

Þvinguð úrvinnsla

Myndin byrjar þó sæmilega og er í raun miðlungs drama fyrir hlé. Það er samt eitthvað skakkt við úrvinnsluna. Öll hljóðsetning og klipping er einum of kviklát, líkt og leikstjórinn treysti ekki efninu eða sé að sýna sig. 

Einnig virka öll átök og árekstrar persóna þvinguð, líkt og skrifað hafi verið inn í algríminn: „Hér eiga að vera átök,“ og hann spýtt út einhverri almennri eftirlíkingu af dramatík. Þetta er þó ekki mikið verra en það sem boðið er upp á í dæmigerðu bandarísku sjónvarpsefni, þannig að ég kippti mér ekki mikið upp við það, annað eins lætur maður yfir sig ganga. Þetta er hrollvekja, það er hrollurinn sem skiptir mestu.

Í hléinu hafði ég þó á tilfinningunni að það sem tæki við í síðari hlutanum yrði enn verra og sagði við sessunaut minn: „Ef Green getur ekki haft þessi hversdagslegu drama atriði á standard, hverjar eru líkurnar á að hinn yfirvofandi hrollur verði góður?“ 

Því var beygur í mér þegar síðari hlutinn hófst og ekki sú tegund beygs sem ég vil finna þegar síðari hluti Exorcist myndar hefst. 

Það sem tók við var hins vegar verra en mig hafði óraði fyrir. Ég hef nú séð töluvert af hrollvekjum um ævina en sjaldan séð aðra eins súpu af öllu og engu. Þessi klippimynd inngildingar hefur ekkert með hrollvekjulistina að gera og útkoman því algjör flatneskja. 

Hinn hrollvekjandi aumingjaskapur framleiðendanna að þurfa að geðjast öllum og koma frá sér jákvæðum skilaboðum verður til þess að nýjasta Exorcist særingin endar lífvana í gröfinni. Ég sem taldi alla listamenn vita að þegar gera á öllum til geðs, er engum gert til geðs. Mögulega veit leikstjórinn Green það en var ýtt út í þessa fjarstæðukenndu vitleysu af taugaveikluðum skrifstofublókum með hagfræðigráður. Ég vona það allavega hans vegna.

Niðurstaða:

Gjörsamlega glórulaus tilraun til að endurvekja anda Særingarmannsins frá 1973.